SOFYA  – Bulgaristan’da yaşayan Türklerin çocuklarının Türkçe derslerine ilgisi giderek azalıyor.

Bulgaristan Eğitim Bakanlığı verilerine göre, 2017-2018 ders yılında “zorunlu-seçmeli ders” olarak Türkçe alan öğrencilerin sayısı 5 bin 385 oldu ve son 5 yılın en düşük seviyesine indi.

Bu yıl okullarda Türkçe dersi alan öğrencilerin sayısının geçen yıla oranla bin 701 azaldığı belirtildi.

Bulgaristan’da 2013-2014 öğretim yılında 6 bin 572,  2014-2015 öğretim yılında 6 bin 328, 2015-2016 öğretim yılında 7 bin 484 ve 2016-2017 öğretim yılında da 7 bin 86 öğrenci Türkçe dersi almıştı.

Filibe’deki Paisii Hilendarski Üniversitesi Bulgar Dili ve Türk Dili Bölümü Öğretim Üyesi Harun Bekir, yaptığı açıklamada, genç nüfustaki azalma ve bazı öğrencinin Türkçe dersi vermeyen okullara geçmesinin söz konusu düşüşte etkili olduğunu belirtti.

Öğrenci sayısındaki azalmanın ana nedenlerinden birinin de veli ve öğrencilerin ana dil eğitimi konusunda yeterince bilinçlendirilmemesi olduğuna işaret eden Bekir, okullarda verilen Türkçe dersinin yararlarının veli ve öğrencilere anlatılması gerektiğini kaydetti.

Bekir, “Veli toplantılarında bu konuda uzmanların görüşlerini de açıklamak gerekiyor. Burada öğrencilerin çıkarlarının söz konusu olması gerekiyor. Okulun ve öğretmenlerin değil, öğrencilerin istek ve ilgilerini ön planda tutmak gerekiyor.” dedi.

Yeni Türkçe eğitim müfredatı için Eğitim Bakanlığından onay beklediklerini dile getiren Bekir, artık sadece Türk dili değil, aynı zamanda Türk edebiyatından konuların da işleneceğini söyledi.

Bekir, yeni müfredata uygun ders kitaplarının da yaklaşık 2 yıl içinde hazırlanacağını bildirdi.

Ana dilde öğrenim kanunla tanımlanıyor

Bulgaristan’da gerek anayasada gerekse Halk Eğitim Kanununda azınlıkların ana dilde öğrenim görebilme hakları açıkça tanımlanıyor.

Söz konusu kanunda “Ana dili Bulgarca olmayan vatandaşların, zorunlu Bulgarca öğreniminin yanı sıra kendi dillerini öğrenme ve kullanma hakkı vardır. Belediye okullarında devletin denetim ve gözetiminde ana dil eğitimi yapılır.” ifadeleri bulunuyor.

Eğitim programında ana dil öğrenimi “zorunlu-seçmeli” ders statüsünde yer alıyor. Buna göre öğrenciler, haftalık ders programdaki ders sayısını tamamlamak üzere ana dili veya başka bir seçmeli dersi alabiliyor. Türkçe seçmeli ders sınıfının oluşturulması için en az 8 öğrencinin olması gerekiyor. Çocuklarının Türkçe dersi almasını isteyen veliler, bir sonraki yıl için eğitim yılının sonuna kadar dilekçe ile okul yönetimine talepte bulunuyor.

Ana dil olarak Türkçe eğitimine başlandığı yıllarda Türkçe dersi alan öğrencilerin sayısı 70 bini aşarken günümüzde bu sayı 5 bine indi.

 Veli ve öğrencileri bilinçlendirme çalışmaları sonuç getiriyor

Kırcaali’de faaliyet gösteren Türk Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Müzekki Ahmet, AA muhabirine Kırcaali’nin Bulgaristan’da Türklerin en yoğun yaşadığı bölge olmasına karşın ana dil öğreniminin burada da tatmin edici düzeyde olmadığını söyledi.

Çocuk sayısının azaldığına, köy okullarının kapatıldığına ve köylerdeki çocukların Kırcaali ve ilçelerinde okumaya devam ettiklerine işaret eden Ahmet, “Öğrenciler, merkezi okullara taşımalı olarak getiriliyor ancak okul ve ebeveynler arasında sağlıklı bağlantı olmadığı için veliler, okul idaresine çocuklarının Türkçe okuması için zamanında dilekçe veremiyor.” dedi.

Ahmet, zaman zaman okul idaresi ve eğitmenlerin velilerle öğrencileri Türkçe yerine farklı bir Batı dili ya da farklı bir dersi seçmeleri konusunda yönlendirdiklerine şahit olduklarını belirterek, bunun da öğrenci sayısındaki düşüşte payı olduğunu kaydetti.

Kırcaali Türk Kültür ve Sanat Derneği olarak Güney Bulgaristan Öğretmenleri Derneği ile 2014-2015 öğretim yılında veli ve öğrencilere yönelik düzenledikleri bilgilendirme kampanyası sonucunda 2015-2016 öğretim yılında Türkçe okumak isteyen öğrencilerin sayısının önemli oranda arttığını hatırlatan Ahmet, kampanyayı maddi yetersizliklerden yüzünden tekrarlayamadıklarını bildirdi.

 Kültür evleri

Türklerin yoğun yaşadığı bölgelerdeki kültür evleri, hem okullardaki eğitim ve kültürel faaliyetlere takviye sağlıyor hem de Türkçe eğitimine ilginin korunmasında büyük rol oynuyor.

Kırcaali’ye 30 kilometre uzaklıkta bulunan Göklemezler (Stremtzi) köyündeki Ateş Ocağı Kültür Evi’nin çabaları sayesinde nüfusu tamamen Türklerden oluşan köy ve çevre köylerdeki tüm çocuklar, Türkçe ana dili derslerine katılıyor.

Ateş Ocağı Müdiresi Gülser Halil, 70 yılı aşkın eğitim geleneğine sahip kurumun tüm çocukları ana dil eğitimine teşvik ettiğini söyledi.

Halil, “Köyde 160 çocuğun tamamı Türkçe konuşur, yazar ve okur. Kütüphanemizde 9 bini aşkın Bulgarca, Rusça ve Türkçe kitabımız var. Gazete çıkartıyoruz. Hepimiz, ana dilin iyi bilinmesi gerektiğinin bilincindeyiz.” dedi.

Türkiye’den çeşitli kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütleri de Bulgaristan’da Türk dili ve edebiyatı çalışmalarının gelişmesi ve ülkede yaşayan Türklerin ana dillerini yaşatmaları için destek veriyor.

Bulgaristan’da yaşayan yaklaşık 800 bin Türk, 7 milyonluk ülke nüfusunun yüzde 10’unu oluşturuyor.

(AA) İhvan Radoykov