KUDÜS – İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkındaki yolsuzluk dosyalarına her gün bir yenisi daha eklenirken, uzmanlar Netanyahu’nun istifası, koalisyonun dağılması, erken seçim, Netanyahu olmadan yeni bir hükümet ve bir savaşa girişilmesi gibi ihtimallerinin tartışıldığı beş senaryodan bahsediyor.

Netanyahu hakkında yolsuzluk soruşturmasını yürüten polislerin “başbakanın yolsuzluk yaptığına ilişkin yeterli delil bulunduğu” tavsiye kararını açıklamasının üzerinden bir hafta geçmedi. Ancak, başbakanın merkezinde yer aldığı yeni iki yolsuzluk dosyası haberi daha İsrail’in gündemine bomba gibi düştü.

Netanyahu hakkında bu hafta iki yeni soruşturma daha

-Polis, Netanyahu hakkında pazar günü “lehte yayın karşılığı, medya şirketine mali imtiyazlar sağlandığı” gerekçesiyle bir soruşturma açtı. Başbakanın eski basın danışmanı Shlomo Filber’in, söz konusu soruşturmada itirafçı olarak savcılığın tanığı olduğu haberi, Netanyahu’nun işini daha da zorlaştırdı.

-Son soruşturma dosyasına göre, Netanyahu’nun başka bir basın danışmanı, dönemin bölge mahkemesi başkanına, eşi Sara Netanyahu hakkındaki yolsuzluk dosyasını kapatması için başsavcılık teklif etti.

İsrail basınının aktardığı polis açıklamasına göre, Netanyahu’nun danışmanı, dönemin bölge mahkemesi başkanı Hila Gerstel’e, başbakanın eşi Sara Netanyahu hakkındaki “sahte fatura düzenleme ve kamu kaynağını suistimal” suçlamalarıyla devam eden yolsuzluk soruşturmasını kapatması karşılığında başsavcılık teklif etti. Netanyahu hakkındaki bu haftanın ikinci soruşturma dosyası da bu suçlamayla açılmış oldu.

Hafta başından itibaren iki yeni dosyada ortaya saçılan bilgiler ışığında, İsrail kamuoyu, Netanyahu’nun başrolde olduğu senaryoları tartışmaya başladı.

İsrailli yazar ve araştırmacı Antoine Shalhat yaptığı açıklamada, “Netanyahu’nun tercih edeceği ya da mecbur kalacağı tüm seçenekler masada. Ancak başbakanın boynundaki ip giderek daralıyor.” şeklinde konuştu.

İsrailli uzmanlar, Netanyahu “hakkında mahkeme kararı çıkana kadar koltukta kalmak, erken seçime gitmek, Likud liderliğinde başka koalisyon, olası bir askeri çatışmaya giderek siyasi atmosferi değiştirmek, istifa etmek veya koalisyondaki ortaklarının kendisini terk ederek hükümetin düşmesi” olmak üzere beş senaryoyu tartışıyor.

Senaryo 1: Yolsuzluk soruşturmalarına erken seçimle yanıt  

Netanyahu’nun hakkındaki yolsuzluk dosyalarını, erken seçimle sandıklardan galip çıkarak aklamaya çalışabileceği konuşuluyor.

İsrail yasalarına göre Netanyahu’nun, hakkındaki yolsuzluk soruşturmaları sürerken seçimlerde yarışması için bir engel bulunmuyor.

İsrail gazetesi Yedioth Ahranot’a göre, internet üzerinden yapılan anketlerde 120 sandalyeli İsrail Parlamentosu Knesset’te Netanyahu’nun Likud Partisi’nin mevcut 30 milletvekili sayısını 34’e çıkarabileceği belirtiliyor.

Öte yandan, Netanyahu’nun seçimlerde galip çıkması hakkındaki yargı sürecinin ilerleyişini durdurmuyor.

Ayrıca, Kneset’in ikinci en büyük ve muhalefet partisi Siyonist Birlik Partisi Başkanı Avi Gabbay’ın milletvekillerine gönderdiği, “Netanyahu devri kapandı. Yakında seçimlere hazırlanmalıyız.” şeklindeki mesajı erken seçimin işaretçileri arasında gösteriliyor.

Senaryo 2: Tam saha savunma başbakanlığa devam  

Netanyahu, hakkında aksi ispat edilene kadar masumiyetini koruyor ve başbakanlık görevine devam etme hakkına sahip.

Shalhat, İsrail yasalarına göre başbakanın hakkında bir iddianame hazırlansa da mahkemede hüküm giyene dek görevine devam edebileceğini söylüyor.

Muhalefet, iddianame hazırlanması halinde başbakanın görevi bırakması gerektiğini savunurken, Netanyahu ve destekçileri ise böyle bir zaruret olmadığını düşünüyor.

Senaryo 3: Likud liderliğinde yeni başbakanla aynı koalisyon

Netanyahu’nun görevinden istifa etmesi veya izne ayrılmasıyla, Likud liderliğinde koalisyondaki dağılımın değişmediği yeni bir hükümet kurulması da senaryolar arasında.

Bu durumda erken seçimlere gidilmeyecek ancak Netanyahu görevinden ayrılarak hakkındaki soruşturmalara odaklanacak.

Likud Milletvekili Oren Hazan, İsrail Radyosu’na yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun “bir süre görevinden izin kullanarak”, Likud Partisi’nin liderliğinde koalisyonun devam edebileceğini sözlerine ekledi.

Hazan, başbakanın bu sayede hakkındaki suçlamaları partisi Likud’dan uzak tutabileceğine işaret etti.

Senaryo 4: Yeni bir savaş 

Netanyahu’nun hakkındaki yolsuzluk soruşturmalarında siyasi atmosferi değiştirmek için Gazze veya Lübnan’da yeni bir savaş macerasına atılabileceği yorumu yapılıyor.

Shalhat, Netanyahu’nun böyle bir dönemde Gazze ya da Lübnan’da girişeceği silahlı çatışmanın İsrail kamuoyu tarafından sorgulanacağını dile getiriyor.

Haaretz gazetesi yazarı Zvi Bar’el, başbakanın olası bir savaşa kalkışması halinde, “savaşta evlatlarını kaybeden ailelerin bunun ulusal güvenlik tehdidi karşısında mı yoksa başbakanın yolsuzluk dosyalarının aklanması için mi yapıldığını” soracağına yer veriyor.

Senaryo 5: Koalisyon dağılır, hükümet düşer

Netanyahu için olası diğer bir senaryo da bir veya daha fazla partinin koalisyondan ayrılarak hükümeti düşürmesi.

Hepimiz Partisi lideri Maliye Bakanı Moshe Kahlon başta olmak üzere koalisyondaki partilerin soruşturmalar karşısındaki pozisyonunun merak konusu olduğuna işaret eden Shalhat, “koalisyon ortakları yolsuzluk soruşturmasında ortaya saçılanlara daha fazla duyarsız kalamazsa” hükümetin düşmesi ve erken seçimin yakın olduğuna işaret ediyor.

Haaretz gazetesi yazarı Allison Kaplan Sommer ise makalesinde, koalisyonun dağılması olasılığına ilişkin şunları aktarıyor:

“En dramatik senaryo, muhtemelen başbakanlık koltuğunda gözü olan liderlerden birisi, Netanyahu’nun koalisyonundan ayrılmayı planlarsa gerçekleşir. Bu siyasi atmosferde, muhalefetteki partilerden birisinin koalisyona katılarak hükümeti kurtarmayı istemesi, çok zor. O zaman, hükümet düşer. Bu durumda, gelecek bahar ya da yaza, bir erken seçime gidilebilir.”

(AA) Enes Canlı