Uluslararası Kalkınma ve İşbirliği Derneği (UKİD) tarafından düzenlenen ‘1. Sarı Saltuk Buluşması’ Romanya’nın Köstence kenti yakınlarındaki Babadağ kasabasında gerçekleşti. Dernek Başkanı Musa Serdar Çelebi, buluşmanın geleneksel hale getirileceğini söyledi.

Balkan ülkelerinden ve Türkiye’den ilim adamları, tasavvuf erbabı ve sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin bir araya geldiği buluşmada büyük halk önderi Sarı Saltuk’un hayatı ve felsefesi anlatıldı. Çeşitli kültürel etkinlikler yanında Sarı Saltuk’un türbesine yüründü, deyişler, tilavetler ve ilahilerle büyük mutasavvıf anıldı.

9 Kasım’da başlayıp üç gün süren etkinliklere Türkiye, Romanya, Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya, Bosna-Hersek, Kosova ve Almanya’dan davetliler katıldı. Türkiye’den Cem Vakfı ve Arnavutluk’taki Dünya Bektaşileri Merkezi tarafından desteklenen buluşmaya Alevi-Bektaşi kuruluşları yanında Cerrahi, Halveti, Ticani, Rüfai, Kadiri ve değişik tarikat temsilcileri de katıldılar. Başbakanlığa bağlı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) Başkan yardımcısı ve UKİD Kurucu Başkanı ve Genel Başkan yardımcısı Zeki Çalışkan da toplantıya katılanlar arasındaydı.

Buluşma programı çerçevesinde düzenlenen iki bilimsel oturumda Sarı Saltuk Düşüncesi ile Türkiye ve Balkanlar’daki etkileri dile getirildi. Oturumlara Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Bilecik Üniversitesi’den bilim adamları ve Arnavutluk’tan uzmanlar katıldılar.

Etkinlik çerçevesinde Dobruca bölgesinde Türk, Tatar ve Müslüman nüfusun yoğun olarak yaşadığı yörelere de geziler düzenlendi ve çeşitli araştırmalar yapıldı.

TİKA tarafından da desteklenen buluşmanın sonunda bir açıklama yapan UKİD Genel Başkanı Musa Serdar Çelebi, bu ilk buluşmayı diğerlerinin takip edeceğini ve komünist rejimler döneminde unutturulan bu geleneğin tekrar canlandırılacağını ifade etti.

Balkanların Hacı Bektaşı Velisi: Sarı Saltuk Baba

Bundan 750 sene önce Babadağ’a yerleşen ünlü mutasavvıf Sarı Saltuk, Balkanlar’da islamiyetin tanınıp yerleşmesine, yayılmasına öncülük eden ve Balkanların Hacı Bektaşı Velisi olarak bilinen bir alperendir. Ahmet Yesevi geleneğinin temsilcisi olan Sarı Saltuk, Balkanların Türkleşmesinin de öncüsü biliniyor. Yaptığı insani faaliyetler, engin hoş görüsü, ırk, dil, din ayrımı gözetmeden insanlarla kurduğu samimi ilişkiler ve engin bilgi seviyesi nedeniyle sadece Müslümanların ve Türklerin değil, her din ve milliyetten insanın sevgisini kazanan Sarı Saltuk alevi-bektaşi geleneğinin bölgede asırlarca süren ve hala devam eden temellerini attı.

Türk-İslam coğrafyasının bir çok yerinde türbe ve makamları bulunuşu, onun ne denli etkili olduğunu göstermektedir. Bölgenin Osmanlı hakimiyetinden çıkışı ve ardından gelen komünist rejimler döneminde unutturulmak istenen Sarı Saltuk, bilhassa Müslüman toplulukların hafızasında yaşamaya devam etti. Komünizmin bitişinin ardından ise, Sarı Saltuk geleneğini tekrar diriltmek, onun insan sevgisi ve toplumlar arasındaki barışa endeksli düşünce sistemini ortaya koymak için arayışlar başladı.

Konunun önemini bilen UKİD, bu yıl Sarı Saltuk Buluşması’nı gerçekleştirme kararı aldı. Bilim adamlarından kurulu bir danışma heyetiyle birlikte çalışan dernek, TİKA’nın da destekleriyle ilk buluşmayı başarıyla gerçekleştirdi.

9 Kasım günü başlayan programın açılışı Köstence’deki Expo Centre’de yapıldı. Açılışta, Romanya Başmüftüsü Murat Yusuf, T.C. Köstence Din Ataşesi Aytekin Akçin, UKİD Genel Başkanı Musa Serdar Çelebi, Dünya Bektaşileri Merkezi Başkan yardımcısı İsmail Yanguri, Cem Vakfı Başkan yardımcısı Ali Rıza Uğurlu, Makedonya’dan Türk milletvekili Erdoğan Saraç, Bilecik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Azmi Özcan ve T.C. Köstence Başkonsolosu Füsun Aramaz birer konuşma yaparak misafirleri selamladılar, hoş geldiniz dediler.

Selamlama konuşmalarının ardından UKİD Başkanı Musa Serdar Çelebi, Babadağ’daki Sarı Saltuk Türbesi’nin onarılmasını gerçekleştiren Erhan ve Ertan Demirhan kardeşlere, Cem Vakfı Başkanı Prof. Dr. İzzettin Doğan adına Ali Rıza Uğurlu’ya, Arnavutluk’taki Dünya Bektaşileri Merkezi Başkanı Baba Mondi adına İsmail Yanguri’ye, Arnavutluk’taki sivil kuruluşların organizesinde UKİD’e yardımcı olan Alsar Vakfı Başkanı Mehdi Gurra’ya ve Gazi Üniversitesi Bektaşi Araştırmaları Merkezi Başkanı Gıyasettin Aytaş’a programa katkılarından dolayı birer plaket takdim etti.

Açılışta ayrıca, Ali Rıza Uğurlu yönetiminde başta Mesut Yıldırım tarafından olmak üzere deyiş ve nefesler söylendi. Arnavutluk’tan gelen Rufai ilahi grubunun söylediği birbirinden güzel ilahiler ve Bulgaristan’dan gelen kadın semah ekibinin nefes kesen gösterisi davetlilerin büyük beğenisini kazandı. Elif Adem’in söylediği güzel deyiş ayakta alkışlandı.

Açılış toplantısında birbiriyle tanışan ve hemen kaynaşmaya başlayan davetliler bol bol hatıra fotoğrafı çektirmeyi de ihmal etmediler.

Oturumlar

Buluşmanın ikinci günü öğleden önce Köstence’de Otel Oxford salonlarında sempozyumlar gerçekleştirildi, öğleden sonra ise Babadağ’a, Sarı Saltuk Baba’nın türbesine yüründü.

İlk oturum Bilecik Üniversitesi Rektörü ve UKİD’in Sarı Saltuk Buluşması Başdanışmanı Prof. Dr. Azmi Özcan’ın başkanlığında yapıldı. Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Alemdar Yalçın ‘Horasan Erenleri İçinde Sarı Saltuk’un Yeri ve Önemi’ konusunda konuştu. Sarı Saltuk soyunun günümüz temsilcilerinden yazar Veli Saltık ise ‘Tarihsel Süreç İçerisinde Sarı Saltuk’ konusunu işledi. Arnavutluk’tan Nuri Çumi ise Sarı Saltuk’un Balkanlardaki etkilerini anlattı.

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden Prof. Dr. Hasan Onat başkanlığındaki ikinci oturumda, Doç. Dr. Gıyasettin Aytaş (Gazi Üniversitesi), ‘Sarı Saltuk’un Anadolu Balkan Coğrafyasındaki İzleri’ konusunda bilgi verdi. Prof. Dr. Necati Demir, ‘Saltuknameye Göre Sarı Saltuk’ konusunda konuşurken, Bujar Harasani (Arnavutluk) ise tarihsel süreç içerisinde Sarı Saltuk’un yeri üzerinde durdu.

Soruların da cevaplandırıldığı her iki oturum da davetliler tarafından ilgiyle takip edildi. UKİD yetkililerinin verdiği bilgiye göre, oturumlarda sunulan tebliğler önümüzdeki aylarda kitap haline getirilip okuyucuya arz edilecek.

Sarı Saltuk Türbesi’ne yürüyüş

Öğle yemeğinden sonra sayıları 120’yi bulan davetliler otobüslerle Babadağ’a hareket ettiler. Önce türbeye yakın mesafedeki Gazi Ali Paşa külliyesine gelindi, buradan da yaya olarak Sarı Saltuk Baba’nın türbesine yüründü. Türbe çevresi ve içerisinde büyük bir heyecan ve duygu seli yaşandı, bir çok kişi bu tarihi anda gözyaşlarına hakim olamadı. Türbe içerisinde Ali Rıza Uğurlu Dede’nin yönetiminde Kur’an-ı Kerim okundu, ilahiler, deyişler söylendi, dualar edildi. Çeşitli ülkelerden gelen değişik kişi ve gruplar, büyük bir harmoni içerisinde Sarı Saltuk Baba’nın ruhunu şad ettiler, ona Fatihalar gönderdiler.

Türbedeki programın ardından Babadağ’daki Kültür Merkezi’nde Sarı Saltuk Baba hakkında konuşmaların yapıldığı bir toplantı yapıldı.

Sarı Saltuk Baba’ya her yıl gidilecek

Etkinliğin son gününde programın genel bir değerlendirmesi yapıldı, dilek ve temenniler dile getirildi. Prof. Dr. Hasan Onat, Prof. Dr. Azmi Özcan, Prof. Dr. Alemdar Yalçın, Doç. Dr. Gıyasettin Aytaş, Ali Rıza Uğurlu Dede, Nuri Çuri (Arnavutluk), Erdoğan Saraç (Makedonya) buluşmanın bir değerlendirmesini yaparak, gelecekte nasıl olması gerektiğini dile getirdiler.

TİKA Başkan yardımcısı Mehmet Süreyya Er, yaptığı konuşmada TİKA olarak bundan sonraki buluşmalara destek olmayı sürdüreceklerini, konunun sadece buluşmalarla kalmayıp kurumsallaştırılması gerektiğini söyledi.

UKİD başkanı Musa Serdar Çelebi de yaptığı değerlendirme konuşmasında tüm katılımcılara teşekkür etti ve Sarı Saltuk düşüncesinin anlatılması için dernek olarak ellerinden geleni yapmaya devam edeceklerini, bu etkinlikte kendilerini destekleyen KİTA’ya şükran duyduklarını ifade etti.

Değerlendirme toplantısının ardından davetliler kısa bir şehir turunun ardından kısa zaman içerisinde tekrar bir araya gelmek dilekleriyle ülkelerine döndüler.